BAKANLIK DENETİMLERİ YETERSİZ
Son günlerde yaşadığımız gıda zehirlenmeleri, gıda denetiminin halk sağlığı açısından ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Bilim ve teknolojinin yüksek seviyelere ulaştığı 21. yüzyılda, hayvansal ürünlerden kaynaklanan bu kadar büyük çaplı gıda zehirlenmeleri ancak ihmal sonucu yaşanabilir. Bunun yegane sebebi yetersiz kontrol ve denetimdir.
Gıdadan kaynaklanan risklerin (zehirlenmelerin) %90 ının hayvansal gıdalardan kaynaklandığı bilimsel bir gerçektir.
Hayvansal gıdaların taşıdığı bu riskler nedeniyle, kontrol ve denetimleri için daha ciddi denetimleri kapsayan farklı yasal düzenlemeler getirilmiştir.
Bu yasal düzenlemelere göre; Hayvansal gıdanın, çiftlikten – sofraya ulaşıncaya kadar devam eden denetimlerinin, Resmi veya Yetkilendirilmiş Veteriner Hekim (resmi veteriner hekimin yetkilerine sahip, Bakanlık adına görev yapan veteriner hekim)tarafından yapılması zorunludur.
Ancak; Bu gün ülkemizde, hayvansal gıdaların kontrolünde çok önemli sorunlar yaşanmaktadır.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, kendi adına görev yapacak ve yetki kullanacak “Yetkilendirilmiş Veteriner Hekim” görevlendirmelerini, yasal düzenlemenin amacına uygun olmayan, Taşeron eliyle yapmak istemesi nedeniyle Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Bakanlık, iptal edilen bu madde ile ilgili yeni bir düzenleme getirmemiştir. Bu denetimleri, Resmi Veteriner Hekimler eliyle yürütmeyi tercih etmiştir. Ancak; bunun için yeni bir veteriner hekim istihdamı sağlanmamış, mevcut Resmi Veteriner Hekimlere, ek görev vererek, yürütme yolunu tercih etmiştir.
Bu gün, Bakanlık bünyesinde istihdam edilen veteriner hekimler, sayısal olarak, rutin veteriner hekimlik hizmetlerinin yürütülmesinde yetersiz kalmaktadır. Bunun yanında, bir de halk sağlığı açısından önemli risk taşıyan mezbaha, kesimhane ve et parçalama tesislerinde yapılacak et muayeneleri ve kontrolleri için görevlendirilmeleri, sağlıklı bir muayene ve denetime imkan vermemektedir. Bu nedenle, bu tür gıda zehirlenmelerini daha sık yaşamaya başladık.
Bunu önlemenin tek yolu hayvansal ürünlerin muayene ve denetimlerinin daha etkin bir şekilde yapılmasıdır. Bunun için, Anayasa Mahkemesinin iptal gerekçesi dikkate alınarak Yetkilendirilmiş Veteriner Hekim düzenlemesinin yeniden yapılması veya sadece mezbaha, kesimhane ve parçalama tesislerinde görevlendirilmek üzere Bakanlık bünyesinde ilave resmi veteriner hekim istihdamı sağlanmalıdır.
Bilindiği gibi, veteriner hekimler askerlik döneminde gıda kontrol subayı olarak görev yapmakta ve alınan her türlü gıdanın kontrol ve denetiminden sorumludurlar. Ancak, son yıllarda askerin yemek ihtiyacı, yemek firmalarına ihale edildiğinden, veteriner hekimlerin, yemek firmalarınca kullanılan et ve et ürünlerini denetim yetkileri yoktur. Gıda zehirlenmelerinin temelinde, hayvan sağlığı ile ilgili sorunlar yer almaktadır. Bu nedenle, yemek firmalarında, istihdamı zorunlu olarak görev yapan personelin, veteriner hekim olması zehirlenmelerin önlenmesinde önemli bir etken olacaktır.
Saygılarımla,
Talat GÖZET
Türk Veteriner Hekimleri Birliği
Merkez Konseyi Başkanı
