TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ’NİN
28 EYLÜL DÜNYA KUDUZ GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI
“Tek Sağlık, Sıfır Ölüm”
Dünya için halen küresel bir tehdit olan kuduz, ölümcül ensefalite sebep olarak insan ve hayvan sağlığını etkileyen önemli zoonotik hastalıklardan biridir. Tilki, Kurt, Çakal gibi yabani memeliler ve köpek, kedi, inek, koyun, keçi gibi evcil hayvanlardan insana ısırık, salya ve tırmalama gibi yollarla bulaşabilmektedir.
Kuduz hastalığının ne olduğu ve hastalıkla nasıl mücadele edileceği konusunda farkındalığı arttırmak ve ölümlerin önüne geçmek amacıyla her yıl 28 Eylül, Dünya Kuduz Günü olarak anılmaktadır.
Kuduz aşısının mucidi Louis Pasteur’ü ölüm tarihi 28 Eylül 1895 olup, O’nun anısına duyulan saygı ile 28 Eylül; 2007 yılından beri Dünya Kuduz Günü olarak kutlanmaktadır.
Kuduz hastalığı; halen 150’den fazla ülke ve bölgede görülmektedir. Klinik semptomlar ortaya çıktıktan sonra %99 ölümcül olan bu hastalık doğru bir aşılama protokolü ile günümüzde %100 önlenebilmektedir.
Dünya çapında her yıl 60.000’den fazla kişinin kuduz enfeksiyonundan öldüğü tahmin edilmektedir. Kuduz virusunun yayılmasında ana rezervuar olarak evcil köpekler önemli rol oynamaktadır. İnsan ölümlerinin hemen hemen çoğu (%99’a kadar) enfekte köpeklerin ısırması sonucu meydana gelmektedir Küresel olarak köpeklerde %70 oranında aşılama hedefi ile kuduz hastalığının yayılması önlenebilmektedir.
Bu yıl Dünya çapında 15’incisi kutlanan Dünya Kuduz Günü’nün teması; “Kuduz ; Tek Sağlık, Sıfır Ölüm”
Hayvanlardan insanlara geçen hastalıklarla mücadelede en etkili çalışmalar Veteriner Halk Sağlığı Biliminin konularındandır. Kuduz hastalığının, insan ve hayvan hekimlerinin iş birliğini ifade eden “Tek Sağlık” yaklaşımı ile bölgesel ve küresel düzeyde ele alınması gerekmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Kuduz Kontrolü için Küresel İttifak (GARC), Kuduza Karşı Birleşik işbirliği oluşturmuş ve 2030 yılına kadar köpek aracılı kuduz enfeksiyonu ile sıfır insan ölümü sloganlı küresel hedefine ulaşmak için ülke merkezli olarak geliştirilen stratejik plan “Tek Sağlık” yaklaşımını hedefleyen bir iş birliğini içermektedir.
2030 hedefi için; köpek popülasyonlarını yöneterek enfeksiyon bulaşını önlemek, köpeklerin aşılanması ile sürü bağışıklığını sağlamak, maruziyet sonrası profilaksi ve bakım hizmetleri sağlamak gibi çok yönlü stratejilerin sürdürülmesi gereklidir.
Kuduz hastalığında köpekler hastağın kaynağı değil bilakis insanlar gibi mağdurlarıdır. Bu ölümcül hastalığı önlemek ve en nihayetinde hayvan sağlığını ve halk sağlığını korumak amacıyla, toplumsal farkındalığın arttırılması, sahipli hayvanların her yıl kuduz aşılarının yaptırılması, takip edilmesi ve kayıt altına alınması, sahipsiz hayvanların yerel yönetimlerce toplanılarak kısırlaştırma, aşılama, kimliklendirme işlemlerinin aksamadan yürütülmesi, hastalığın tespit edildiği bölgelerde yaban hayatına yönelik oral aşılama çalışmalarının ara verilmeden uygulanması yani evcil hayvanların, vahşi hayatın ve çiftlik hayvanlarının eş zamanlı aşılanmasını birleştiren bütüncül bir yaklaşımın uygulamaya konulması gerekmektedir.
Korunma tedaviden daha etkili ve daha ekonomiktir yaklaşımının bir mecburiyet haline geldiğini dikkate alarak, yerel, ulusal ve evrensel anlamda insanların, hayvanların ve çevrenin tam sağlığa ulaştırılması için başta beşeri hekimler ve veteriner hekimler olmak üzere farklı disiplinlerin birlikte çalışması ve işbirliğini ifade eden tek sağlık kavramının, ülkemizde de, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi işlevsel yapılarının tanımlanması ve biran önce uygulamaya geçilmesi zaruri hale gelmiştir. Bu amaçla doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlı Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi (HAKİM) kurulmalıdır
Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak bir kez daha belirtmek isteriz ki, Zoonotik Hastalıklar ile mücadelede başarı, tek sağlık yaklaşımı ve uygulaması ile mümkün olacaktır.
Yukarıda belirtilen konular dikkate alındığında acilen yapılması gereken; Kamu yapılanmasında, uluslararası kabullere uygun etkin, motivasyonu yüksek, yetki ve sorumluluk kargaşası yaşanmayan, çözüm odaklı, merkezden taşraya emir komuta zinciri içinde çalışan bütüncül bir yapılanmanın, Tarım ve Orman Bakanlığında Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü ile Sağlık Bakanlığında Veteriner Halk Sağılığı Genel Müdürlüğü’nün kurulmasıdır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 28/09/2022
Ali EROĞLU
TVHB Merkez Konseyi Başkanı
Dünya Kuduz Günü
