Sadece evimizdeki dostlarımızı değil, yaban hayatını, çiftlik hayvanlarını, nesli tükenmekte olan türleri ve dünyayı bizimle paylaşan tüm canlıları hatırladığımız ve sorumluluklarımızı bir kez daha gözden geçirdiğimiz özel bir gün. UNESCO’nun Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 5. maddesinde;
“Bir insanın desteğine ihtiyaç duyan her hayvan uygun beslenme ve bakımı görme hakkına sahiptir.” denilmektedir.
Ne yazık ki, bugün dünyada hızla artan nüfus, çarpık kentleşme, doğal alanların yok edilmesi, yasa dışı avcılık ve hayvan ticareti, birçok türü yok oluşa sürüklemektedir. Öte yandan hayvanlar, yalnızca eğlence ya da maddi kazanç uğruna işkenceye ve kötü muameleye maruz bırakılmaktadır. Bu tablo, çağımızın vicdanını sorgulatan acı bir gerçek olarak önümüzde durmaktadır.
Hayvan mağduriyetlerinin başında ise sokağa terk edilmeler gelmektedir.
Bir hevesle alınan, “hediye” edilen, hatta “eşya gibi” görülen hayvanların kısa bir süre sonra sokaklara bırakılması, kabul edilemez bir davranıştır. Bu durum hem hayvanların yaşamını tehdit etmekte hem de toplum vicdanını derinden yaralamaktadır. Hayvan sahiplenmek büyük bir sorumluluktur; bakamayacak olan kişiler bu adımı atmamalı, mutlaka yetkili kurum ve kuruluşlardan destek istemelidir.
Çiftlikler Fabrika Değil, Canlıların Yuvasıdır
Çiftliklerde yaşamını sürdüren hayvanlar da yalnızca üretim amacıyla var olan araçlar gibi görülmemeli, onların da acı çeken, hisseden canlılar olduğu unutulmamalıdır. Barınma, beslenme ve bakım koşulları üretimden ayrı düşünülemez; refah standartları en az üretim kadar önemlidir.
Nesli tükenmekte olan türlerin korunması ise yalnızca çevresel bir konu değil, gelecek kuşaklara bırakılacak en kıymetli mirastır. Bern Sözleşmesi kapsamında üstlenilen sorumluluklar yerine getirilmeli, hiçbir türün avlanmasına göz yumulmamalıdır. Çünkü her kayıp, dünyamızdan geri dönüşü olmayan bir parçanın eksilmesi demektir.
Barınaklar ve Yaşam Alanları Beton ile Değil, Özgürlükle Anılmalı
Yeni yapılan bakım evleri ve doğal yaşam alanları, hayvan refahı açısından kritik öneme sahiptir. Bu merkezlerin yalnızca barınma amacıyla değil, hayvanların doğal davranışlarını sürdürebilecekleri, özgürce hareket edebilecekleri ve sağlık kontrollerinin düzenli yapılabileceği koşullarda inşa edilmesi gerekmektedir. Fiziki standartların çağdaş refah ölçütlerine uygun olmaması, hayvanların yaşam kalitesini düşürmekte ve yeni mağduriyetler yaratmaktadır. Bu nedenle, devam eden projelerde hayvanların ihtiyaçları gözetilmeli, kalıcı ve örnek teşkil edecek modeller hayata geçirilmelidir.
Veteriner Hekimsiz Refah Olmaz!
Sahipsiz hayvanların bakımı, çiftliklerde modern refah standartlarının sağlanması, yaban hayatının korunması ve toplum sağlığını tehdit eden zoonotik hastalıkların önlenmesi için veteriner hekim istihdamı artırılması zaruridir. Yeterli sayıda veteriner hekimin görev almadığı hiçbir sistem, hayvan refahını ve dolayısıyla toplum sağlığını güvence altına alamaz.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak önerilerimiz;
- Hayvanların korunması için Hayvan Refahı Genel Müdürlüğü kurulmalı ve bu çatı altında farklı alanlarda uzmanlaşmış şubeler (çiftlik hayvanları, sahipsiz hayvanlar, yaban hayatı, deney hayvanları vb.) oluşturulmalıdır.
- Hayvan Refahı Fonu ile sahipsiz hayvanların bakımı, çiftlik hayvanlarının refahı ve nesli tükenmekte olan türlerin korunması için sürdürülebilir kaynak yaratılmalıdır.
- Hayvan Hakları Müfettişliği ve Hayvan Refahı Polisi oluşturularak, ihlallerin etkin biçimde denetlenmesi ve cezalandırılması sağlanmalıdır.
- Hayvan sahiplenen kişilerin sorumluluk bilincinin artırılması için eğitim ve bilinçlendirme programlarına katılması sağlanmalıdır.
4 Ekim, takvimde bir gün olarak değil; hayvan sevgisinin, haklarının ve refahı için duyulan sorumluluk bilincinin tüm topluma yayılması adına önemli bir hatırlatmadır. Eğitimde, medyada ve gündelik yaşamda bu farkındalık güçlendirilmedikçe sorunlar yalnızca ertelenmiş olur.
Hayvanlara eziyet, işkence ve kötü muamele bir insanlık suçudur. Hayvanları korumak, yalnızca onların değil, dünyamızın da geleceğini de korumaktır.
Ali EROĞLU
Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı
