TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ’NİN
14 EKİM DÜNYA YUMURTA GÜNÜ AÇIKLAMASI
“DAHA İYİ BİR HAYAT İÇİN YUMURTA”
Her yıl Ekim Ayının 2. Cuma günü Dünya Yumurta Günü olarak kutlanmaktadır.
Dünya Yumurta Günü, yumurtanın faydalarına ve onun insan beslenmesindeki önemine dikkat çekmek amacıyla dünyada ilk defa 1995 yılında, ülkemizde ise 2008 yılından beri çeşitli aktiviteler ile kutlanmaktadır.
Dünya Yumurta Günü’nün bu yıl teması; “ Daha İyi Bir Hayat İçin Yumurta” olarak belirlenmiştir.
Küresel bir kabul olarak, korunma tedaviden daha etkili ve daha ekonomiktir yaklaşımının ilk basamağı sağlıklı ve dengeli beslenmedir.
Anne sütünden sonra en kıymetli protein, adeta mucizevi bir besin kaynağı olan yumurta, tüm zamanlarda olduğu gibi bugün de sağlıklı beslenme ve sürdürülebilir sağlıklı bir yaşam için son derece önemlidir.
Yumurtalar içerdikleri amino asitler, kalsiyum, sodyum, iyot, selenyum, kolin, folat, demir, çinko ve A, B, D, E vitaminleri bakımından zengin mükemmel bir protein kaynağı bir başka deyişle doğanın protein, vitamin ve mineral haplarıdır.
Çevre dostu protein kaynağı olan yumurta, dünya çapında yetersiz beslenmenin önlenmesinde önemli bir rol oynamakta, artan nüfusun beslenmesine büyük katkı sunmaktadır. Yoğun besin maddesi içeriği ile sağlık yönünden farkındalığı çarpıcı halde devam etmektedir.
Ülkemizde, on binlerce üreticiyi ilgilendiren yumurta sektörü, dünya ile rekabet edilebilen bir üretim hacmine ve ihracat büyüklüğüne sahiptir. Dünya çapında üretimde dokuzuncu, ihracatta üçüncü sırada yer alan sektör daha ileri seviyelere taşınmalıdır.
Yumurta sektörü, yaklaşık 150 bin kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlayan bir sektör olarak ta ön plana çıkmaktadır.
Dünyada bir milyar insan yetersiz beslenmektedir. Gelecek 40 yıl boyunca, dünya nüfusun 3 milyar daha artması beklenmektedir. Bunun yanı sıra gelir dağılımındaki dengesizlik de önemli bir problem olarak karşımıza çıkmakta, gelişmiş ülkelerde her geçen gün hayvansal kaynaklı protein talebi artarken az gelişmiş ülkeler yetersiz ve dengesiz beslenmeye devam etmekte bu durum Dünya barışını tehdit etmektedir.
Bu gelişimi yakından takip eden Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre önümüzdeki 40 yıl için Dünyanın hayvansal protein talebini karşılamak için mevcut et, süt, yumurta gibi hayvansal protein üretiminin % 75 oranında büyümesi gerektiği düşünülmekte ve bu konuda önlem alınması ifade edilmektedir.
Yumurta tüketimi artırılmalıdır. Aksi halde sektör küçülecektir. Ülkemizde 2020 yılında 19,78 Milyar adet tavuk yumurtası üretilmiş iken bu rakam 2021 yılında 19,29 Milyar adede düşmüştür. 2022 yılının ilk 7 ayında da bir önceki yılın aynı dönemine göre önemli bir artış görülmemektedir.
Sığınmacılar ile birlikte 90 Milyon nüfusu olan ülkemizde, ihracat miktarı üretimden düşüldüğünde kişi başı yumurta tüketimi 2021 yılı için 210 adet civarındadır. Tabii bu rakam herkesin yıllık 210 adet yumurta tükettiği anlamına da gelmez. Hâlbuki herkes günlük en az bir yumurta tüketebilmelidir.
Yumurta fiyatları son bir yıl içerisinde %200 civarında, Eylül 2022’de açıklanan TÜİK rakamlarına göre de yumurta ve ilgili ürünlerin fiyatları sadece son bir ayda %11,96 artmıştır. Marketlerde orta boy bir yumurtanın fiyatı 2 TL’yi geçmiştir. Tüketici yumurta fiyatlarından memnun değildir. Ancak marketlerdeki bu fiyatlara rağmen yumurta üreticisinin zarar ettiği ifade edilmektedir. Yumurta uzun yıllardır ülkemizde en ucuz hayvansal protein kaynağı olarak görülmekte idi. Ancak şimdi o durumda değiliz. Şunu unutmamak gerekir ki dünyanın gelişmiş ülkeleri kişi başına en fazla hayvansal proteinin tüketildiği ülkelerdir.
Problem, yumurta üretiminde hem yem hammaddesi hem de damızlık civciv olarak yurt dışına bağımlı oluşumuzdur. Döviz fiyatı artıkça bu girdilerin maliyetleri de artmaktadır. Fiyatları kontrol etmek için üreticiye yem desteği veya doğrudan bir destek sağlanmalı, nüfus projeksiyonları ve yumurta üretimi ilişkilendirilerek, kapsamlı planlar hazırlanmalıdır.
Çocuklara ve gençlere okullarda süt dağıtılması konusunu yumurta için de söyleyebiliriz. Sosyal devlet olmanın bir gerçeği de çocuklarımızı gençlerimizi gıdasız bırakmamaktır. Okullarda süt ile birlikte çocuklara bir de haşlanmış yumurta dağıtılması Türkiye’nin Türk Milleti’nin geleceği, sağlıklı nesiller yetişmesi için çok önemlidir. Böyle bir durum yumurta sektörünün de gelişmesi için ciddi katkılarda bulunacaktır.
Ekonomik koşullar dışında, sağlıklı gıda arzı, kanatlı hayvan hastalıkları kaynaklı üretim düşüşü, insan sağlığı ve ihracatta yaşanan kısıtlar dikkate alınarak, veteriner hekimlik açısından daha etkin hizmetlerin verilebileceği, etkin, bütüncül bir yapının; Tarım ve Orman Bakanlığında Veteriner İşleri Genel Müdürlüğünün kurulmasının kaçınılmaz olduğunu bir kez daha ifade ediyoruz.
Dünya Yumurta Günü’nü kutluyoruz. “ Daha İyi Bir Hayat İçin Yumurta” ile daha güzel yarınlara.
14/10/2022
Ali EROĞLU
TVHB Merkez Konseyi Başkanı
