Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB) 3 Kasım 2021 “Tek Sağlık Günü” vesilesi ile bir açıklama yaptı.
Yapılan açıklama şöyle:
“Tüm canlılar için en uygun sağlık koşullarını oluşturmak amacıyla gidilmesi gereken Tek yön, Tek Sağlık’tır”.
Yerel, bölgesel, ulusal ve küresel anlamda insanların, hayvanların ve çevrenin tam sağlığa ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte çalışmasını ve işbirliğini ifade eden “Tek Sağlık” yaklaşımını anlatmak ve farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl “3 Kasım Tek Sağlık Günü” olarak dünya genelinde kutlanmaktadır.
Artan nüfus, şehirleşme, hayvansal kaynaklı gıdalara olan ihtiyacın giderek artması, uluslararası ulaşım, teknoloji ve endüstriyel gelişme, mikrobiyal direnç, iklim değişiklikleri, ekosistem ve yaban hayatına yanlış müdahaleler ve biyoterörizm gibi pek çok sorun Tek Sağlık yaklaşımı ihtiyacının doğmasına sebep olmaktadır.
Nitekim halen devam eden Covid-19 pandemisi de, insanların yaban hayvanlarının yaşam alanlarına müdahalesi sonucu ortaya çıkmıştır. İnsan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı ile ilgili bakış açısında acil bir dönüşüme ve daha bütüncül bir yaklaşıma yani “Tek Sağlık” yaklaşımına ihtiyaç duyulmaktadır.
Zoonotik hastalıklar dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli halk sağlığı sorunlarına neden olmaktadır. Şarbon, Salmonella, Brusella, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Kuş gribi, Kuduz gibi ülkemiz için de her zaman risk olan pek çok hastalıkla Veteriner Hekimler “Tek Sağlık” kapsamında mücadele etmektedir.
Sağlıklı bir toplum için sağlıklı hayvanlar ve sağlıklı çevre olması gerektiği açıktır. “Korunma Tedaviden Daha Etkili ve Daha Ekonomiktir” sloganından yola çıkarak başta zoonoz hastalıklar olmak üzere hastalıklarla mücadelede başarılı olmak için disiplinler arası bir yaklaşım olan “Tek Sağlık” kavramıyla ilgi somut girişimlerde bulunmak büyük önem taşımaktadır.
Bu bağlamda;
Tüm Dünyada olduğu gibi ülkemizde de veteriner hekimlik hizmetlerinin, temel sağlık hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olduğu gerçeği kabul edilerek beşeri hekimler, veteriner hekimler ve diğer sağlık personelinin bir arada çalışmasını sağlayacak ve oluşumun kurumsal alt yapısını da içeren bir “Tek Sağlık Yasası” çıkarılmalı ve bu yasaya bağlı olarak uygun bir yapılanma oluşturulmalıdır.
Bu doğrultuda; ilgili tüm meslek gruplarını bünyesinde barındıran ve COVID-19 benzeri salgın zoonoz hastalıkların kontrolü ve eradikasyonu olmak üzere, halk sağlığı ve hayvan sağlığı konusunda çalışmalar yapacak ve stratejiler oluşturacak, doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlı Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi (HAKİM) kurulmalıdır.
Bu yapının temel işlevleri; Sürveyans, epidemik istihbarat, yanıt, bilimsel tavsiye, mikrobiyoloji, hazırlık, halk sağlığı eğitimi, uluslararası ilişkiler, sağlık iletişimi ve bilimsel yayınların sürveyansı, aşı tedariğinin geliştirilmesi gibi geniş bir faaliyetler yelpazesini kapsamalıdır.
Sağlık ve Tarım ve Orman Bakanlıklarının veri tabanından beslenen bir sağlık izleme veri tabanı olmalı, bu veri tabanı hastalık kayıtlarında var olacak anormal artışları izleyerek hızla tedbir alabilmeli ( Bu gıda kaynaklı olabilir, solunum kaynaklı olabilir, Biyo-terörist kaynaklı olabilir), Uluslararası salgınları yakından takip edebilmeli, Mikrobiyal veri bankasına sahip, erken uyarı, erken teşhis ve erken ve hızlı reaksiyon gösterebilme alt yapısına ve uzman birikimine sahip olmalıdır.
Söz konusu oluşumun daha etkin, verimli ve rasyonel olabilmesi, ilgili bakanlık ve kamu kuruluşlarında üst seviyede bir koordinasyonun sağlanması ve kaynakların ortak ve etkin kullanılabilmesi için;
Tarım ve Orman Bakanlığında Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığında Veteriner Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı ve Belediyeler bünyesinde de büyük illerde Veteriner İşleri Daire Başkanlığı, küçük illerde ve ilçelerde Veteriner İşleri Müdürlükleri Kurulmalıdır.
COVID-19 ile bir kez daha anlaşılmıştır ki, zoonozlarla mücadele, Veteriner Halk Sağlığı, gıda güvenliği ve diğer faaliyet alanları ile insan sağlığına hizmet eden veteriner hekimler yasal olarak Temel Sağlık Hizmetleri kapsamında değerlendirilmeli ve sağlıkta şiddet, Fiili Hizmet Zammı(yıpranma Payı) ve özlük hakları açısından sağlık meslek grubuna verilen tüm haklarından yararlandırılmalıdır. Ülkemizde sayıları yaklaşık olarak 40 bini bulan veteriner hekimler bunu beklemektedir.
“Tek Sağlık Günü” nün tüm canlıların sağlıklı yaşamı açısından olumsuzlukların son bulmasına vesile olmasını temenni ediyoruz. 03/11/2021
Ali EROĞLU
Türk Veteriner Hekimleri Birliği
Merkez Konseyi Başkanı
