TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ’NİN DÜNYA GIDA GÜVENLİĞİ GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI
Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) 24 Aralık 2018’de almış olduğu karar ile 7 Haziran tarihini Dünya Gıda Güvenliği Günü olarak ilan etmiştir. Dünya Gıda Güvenliği Günü bu yıl “Sağlıklı Bir Yarın İçin Bugün Güvenli Gıda” teması ile kutlanacaktır.
Dünya Gıda Güvenliği Günü ve bu gün kapsamında dünya genelinde yapılan aktiviteler ile gıda kaynaklı risklerin; önlenmesi, tespit edilmesi ve yönetilmesine yardımcı olmanın yanı sıra gıda güvencesine, insan sağlığına, ekonomik refaha, tarıma, pazara erişime, turizme, sürdürülebilir kalkınmaya ve gıda kaynaklı hastalıkların azaltılması çabalarına katkı sağlanması hedeflenmektedir.
Bu yılın temasında, güvenli gıda üretimi ve tüketiminin insanlar, dünya ve ekonomi için kısa ve uzun vadeli faydaları olduğu vurgulanmaktadır. İnsanların, hayvanların, bitkilerin, çevrenin ve ekonominin sağlığı arasındaki sistemik bağlantıları tanımak, geleceğin ihtiyaçlarını karşılamamıza yardımcı olacaktır.
COVID-19 Pandemisi dolayısıyla tüm dünyada geleceğe dönük yaşanması muhtemel olaylarla ilgili yeni tespitler ve tahminler yapılmaktadır. Belirlenen tema yarınlara hazırlıklı olmayı ön görmektedir. Sağlıklı yarınlar tüm insanlığı ilgilendirmeli, gıda güvenliği hedefi uluslararası bir kabul olarak gerçekleştirilmelidir.
Gıda üretimi insanlık tarihi boyunca her zaman stratejik bir öneme sahip olmuştur. İnsan nüfusundaki hızlı artışa rağmen tarım alanlarındaki azalma, küresel ısınma, temiz suya artan talep, çevre kirliliği ve zoonoz hastalıklar gelecekte gıdanın hiç olmadığı kadar önemli olacağına işaret etmektedir.
Sağlıklı ve üretken bir toplum için gıda güvenliği ve güvencesi diğer bir deyişle üretim miktarı ve çeşitliliği kadar gıdanın sağlıklı olması da son derece önemlidir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü verilerine göre 2019 yılı itibariyle yaklaşık 690 milyon insanın yeterli gıdaya erişimi bulunmamaktadır. COVID-19 pandemisi nedeniyle yaşanan ekonomik daralma nedeniyle 2020 ve 2021 yıllarında bu rakamın daha da arttığı tahmin edilmektedir. Bugün etkili tedbirler alınmadığı takdirde istatistikler dünyada kronik açlığın 2030 yılında 841 milyon insanı etkileyeceğini göstermektedir. Bunun yanı sıra, özellikle hayvansal protein, vitamin ve mineraller yönünden yetersiz beslenmeye bağlı olarak dünya genelinde 2 milyardan fazla insan gizli açlık çekmektedir. Bir diğer hatalı beslenmeye bağlı sağlık problemi ise obezitedir. Dünya genelinde 1,9 milyar insanın aşırı kilolu, bunlardan 650 milyonunun obez olduğu belirtilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl 2,8 milyon insan aşırı kilo ve obeziteye bağlı sağlık problemleri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ancak iş gıdaya ulaşmakla bitmemektedir. Hedef güvenli gıdaya ulaşmaktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine gör her yıl 600 milyon kişi gıda kaynaklı bir hastalığa yakalanmakta olup 420 bin kişi hayatını kaybetmektedir. Özellikle 5 yaş altı çocuklarda meydana gelen can kayıplarının üçte biri gıda kaynaklı hastalıklardan meydana gelmektedir.
10 Aralık 1948 tarihinde yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine göre Herkesin, kendisinin ve ailesinin sağlığı ve iyi yaşaması için yeterli yaşama standartlarına sahip olma hakkı vardır; bu hakların başında, beslenme gelmektedir. 73 yılda dünyanın geldiği nokta belirlenen ideallerden gittikçe uzaklaşılması açısından çok üzücüdür.
Gıda güvenliği ve güvencesi; hükümetler, üreticiler ve tüketiciler arasında paylaşılan bir konu olup herkesin sorumluluğudur. Tükettiğimiz gıdanın yeterli ve sağlıklı olmasını sağlamak için çiftlikten sofraya kadarki tüm süreçlerde tüm paydaşların rolü son derece önemlidir.
Gıda kontrol sistemi sadece gıda işleme tesisleri ve satış yerlerini kapsamaz. Çiftlikten Sofraya Gıda Güvenliği gıda zinciri sisteminin birincil üretimden (tarla, ahır vb) başlayarak farklı aşamalarını izler ve sağlıklı gıda arzını sağlamak için uygulamaları ve prosedürleri içerir. Geleceğimizin teminat altına alınması ancak yapılacak planlı çalışmalar neticesinde yeterli ve sağlıklı gıda üretiminin sağlanması suretiyle mümkündür. Bu bağlamda veteriner hekimlik mesleği kilit bir role sahiptir.
Hayvansal gıdaların üretiminde ve denetiminde veteriner hekimler etkin rol oynamaktadır. Veteriner hekim kontrolünde yetiştirilen sağlıklı hayvanlardan elde edilen et, süt, yumurta ve bal gibi ürünler yine veteriner hekim kontrolünde hijyenik ve uygun koşullarda üretilmesiyle halka arz edilebilmektedir.
Veteriner hekimler, gıda güvencesi ve güvenliğinde, bulunabilirlik, erişim, kullanım ve istikrar alanında önemli katkılar sağlarlar. Ayrıca, hayvan sağlığı ve refahını koruyarak, daha güvenilir, sürdürülebilir, çevreyi kirletmeyen ve istenmeyen maddelerden ari olan besleyici gıda teminine öncülük ederler. Gıdalarda taklit ve tağşişi tespit ederek tüketicilerin korunmasının yanı sıra üreticiler arasında haksız rekabetin önlenmesine de hizmet eder.
Bu bağlamda veteriner hekimler, içinden geçtiğimiz COVID-19 pandemisi sürecinde daha da önemli hale gelen güvenli gıda arzının kesintisiz olarak sağlanması için çiftliklerden kesimhanelere, işleme tesislerinden satış noktalarına kadar gıda ile ilgili her alanda özveri ile çalışmalarına devam etmektedirler.
Devletlerin temel görevi vatandaşlarının yeterli ve güvenli gıdaya erişimini ve dolayısıyla vatandaşlarının sağlıklı beslenmesini sağlamaktır.
Ülkemizde hazırlanan mevzuatları etkin şekilde uygulayabilmek, canlı hayvan ile gıdalarda sağlık kontrollerini, et muayenelerini gereğince yapabilmek ve gıdada izlenebilirliği sağlamak için Tarım ve Orman Bakanlığı’nda uygun bir kurumsal yapılanma olan Veteriner Otoritesi ya da Veteriner İşleri Genel Müdürlüğüne, ayrıca yeterli bütçe ve başta veteriner hekim olmak üzere insan kaynaklarına ihtiyaç vardır.
Ülkemiz ve tüm insanlık için sağlıklı ve insanca bir yaşama vesile olması temennisi ile Dünya Gıda Güvenliği Gününü kutluyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 07/0602021
Ali EROĞLU
Türk Veteriner Hekimleri Birliği
Merkez Konseyi Başkanı
