KÜRESEL SAĞLIK ZİRVESİ
21 Mayıs 2021/Roma
*Roma Beyannamesi
(*Tek Sağlık yaklaşımı ile ilgili kısımlarının Türkçe çevirisidir)
Bizler G20 ve diğer ülkelerin liderleri; 21 Mayıs 2021 tarihinde uluslararası ve bölgesel sağlık organizasyonlarının başkanları olarak Roma Küresel Sağlık Zirvesi’nde bir araya gelmiş bulunmaktayız. Bu buluşmada zirve öncesi ve bugün sunulanlar dahil devam eden küresel COVID-19 pandemisindeki deneyimlerimizi paylaşmak ve bu alanla ilgili çalışmaları değerlendirmeyi amaçlıyoruz.
Pandeminin benzeri görülmemiş küresel sağlık ve sosyo-ekonomik kriz oluşturduğu yeniden onaylanmış, en ön sıradaki işçiler ve yaşlıların yanı sıra en savunmasız olan kadınlar, kızlar ve çocukları aşırı derecede direkt ve endirekt etkilemiştir. Bu durum bütün ülkeler hastalığı kontrol altına alana kadar bitmeyecektir. Bu yüzden bizim önceliğimiz güçlü, sürdürülebilir, dengeli ve kapsayıcı gelişimin yanı sıra diğer uygun halk sağlığı önlemleri ile birlikte geniş ölçekte, küresel, güvenli, etkili ve adil bir aşılamadır.
Sağlık hizmetleri ve en ön safta çalışan görevlilerin pandemide özverili hayati çabalarından ötürü minnettarlığımızı ve hayatını kaybeden canlar için taziyelerimizi iletmenizi istiyoruz.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün 2021 yılını “Uluslararası Sağlık Çalışanları Yılı” ilan etmesini memnuniyetle karşılıyor ve COVID-19’a cevap ve daha geniş küresel sağlık gündemine alınmasında öncü olarak koordinasyon görevi gören WHO’nun bu kararını onaylıyoruz.
Evrensel Sağlık Sigortasına erişmek için merkezde birinci basamak sağlık hizmeti olan Tek Sağlık, hazırlık ve dayanıklılık için küresel sağlık yatırımlarının sürdürülmesinin altını çizin. Küresel kamu mallarına geniş sosyal ve makro ekonomik düzeyde yatırımlar ve eylemsizliğin maliyeti çok daha büyük olur.
Sürdürülebilir Gelişme Hedeflerine ulaşma üzerine pandeminin aşırı zarar veren etkisini biliyoruz. Onların başarıya ulaşmak adına daha iyiyi yapmak için güçlü çabalarına olan önceki taahhüdümüzü yeniden onaylıyoruz (UNGA Çözümü, 11 Eylül 2020). Ayrıca hep birlikte geliştireceğimiz dayanıklılık ve küresel sağlık sonuçlarını geliştirecek olan Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri 2005 (IHR)’ni destekliyoruz.
Çalışmaları artırmak için acil ihtiyaç malzemeleri, kamu ve özel sektör işbirliği ve çok taraflı çabalar, zamanında geliştirmeler, güvenli, etkili ve uygun fiyatlı COVID-19 araçlarına (aşı, tedavi malzemeleri, teşhis ve personel koruyucu malzemeler gibi) küresel ölçekte ve adil ulaşımın sağlanmasının altını güçlü bir şekilde vurguluyoruz. Onların bu çabalarını güçlendirilmiş sağlık sistemi ile desteklemek gerekliliğini bildiriyor, 26 Mart 2020’de yapılan G20 Olağanüstü Zirvesini tekrar hatırlatıyoruz.
Küresel halk için kapsamlı bir COVID-19 aşılamasının rolünü biliyor, özellikle ACT-A (Covid-19 ile mücadele araçlarına erişimi çabuklaştıran küresel işbirliği inisiyatifi ) olmak üzere bu konudaki bütün iş birliği yapanların çabalarını desteklediğimizi yeniden onaylıyoruz. Yardım görevini yerine getirmek amacıyla ACT-A’nın işaret ettiği finans açığının altını çiziyoruz. 2022 yılının sonuna kadar onun muhtemel adaptasyon ve uzama ihtimaline karşı kapsamlı bir stratejik araştırma yürütme niyetimizi not ediyoruz. Yerel yönetimler müsaade ettiği sürece ACT-A aşı çalışmaları dahil güvenli, etkili, kaliteli ve uygun fiyatlı aşı dozlarının küresel ölçekte paylaşılması için desteğimizi vurguluyoruz.
Haziran 2021’de yapılacak olan COVID-19 Aşı Piyasa Taahhüdü Zirvesini olumlu karşılayarak COVID-19 araçlarına adil erişim hakkını not ediyoruz.
Acil sağlıkla ilgili durumlara hazırlık ve cevap verme yeteneği için üst düzey siyasi liderliği memnuniyetle karşılayın. WHO bağlamında ve WHO tarafından sarf edilen çabalarla birlikte Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Çevre Örgütü (UNEP) ve Tek Sağlık Üst Düzey Uzman Paneli aracılığı ile ‘Tek Sağlık’ yaklaşımının güçlenmesi ve uygulanması ile ilişkili olan diğer kurumların pandeminin önlenmesi ve hazırlıklı olunması ile ilgili muhtemel uluslararası araç ve anlaşma tekliflerini not edin.
Bu açıklamaların ötesinde aşağıda belirtilen ilke ve yol gösterici taahhütleri belirledik. Bunlar küresel sağlığın oluşturulması, finans desteği ve sürdürülebilmesi için etkin sağlık sisteminin yeteneği ve kapasitesi ve evrensel sağlık sigortasının geliştirilmesi için gönüllü oryantasyon olarak hizmet eder. Ayrıca mevcut pandemi ve gelecekteki potansiyel acil halk sağlığının erken uyarı, önleme, algılama, koordine tepki verme, dayanıklı olma ve kurtulmak için hizmet eder. Etkin yönetim, insanları hazırlıklı olma ve etkin yanıt vermeleri için donatmanın merkezine yerleştirme, bilim ve kanıta dayalı politikalar üretmek ve güven yaratmak ve küresel sağlık için sürdürülebilir finansı desteklemek gibi bu karşılıklı güçlendirici ilkeler; küresel dayanışma, eşitlik ve çok taraflı işbirliğine olan bağlılığımızı yeniden teyit etmektedir.
Uluslararası Sağlık Düzenlemelerinin tam olarak uygulanması, izlenmesi ve uyumu, çok sektörlü uygulamaların artırılması, insan-hayvan-çevre etkileşiminden kaynaklanan riskleri işaret eden kanıta dayalı Tek Sağlık yaklaşımı, antibiyotik direnç tehdidi, gezi gemileri de dahil olmak üzere hava ve deniz yolu ile uluslararası seyahatlerde ilgili sağlık kuruluşlarına danışarak yeni halk sağlığı rehberliğini teşvik etmek ve bu konuda ilgili uluslararası kuruluşların rolünü not etmek için birlikte çalışın ve daha fazla destek sağlayın. İlaç dışı önlemler, temiz su, sanitasyon, hijyen ve beslenmenin (yeterli gıda) yanı sıra ACT-A’nı teknolojik ve yol gösterici deneyimlerinden faydalanarak adil, ucuz, zamanında, yüksek kalitede küresel erişim, güvenli ve etkili önleme, algılama ve tepki araçlarını mümkün kılın. Güçlü, kapsayıcı, esnek sağlık sistemi ve kuvvetli aşı dağıtım sistemi desteği, aşıya güven ve sağlık okuryazarlığını sağlayın.
Tek Sağlık yaklaşımı çizgisi ile birlikte tetikleyici sistemler, gözlem, birlikte çalışılabilir erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi ve artırılması için daha fazla gelişime yatırım yapın. Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri ile uyumlu olarak hızlı ve şeffaf sektörler arası, uluslararası bilgi ve veri paylaşımı dahil olmak üzere potansiyel sonuçlar üzerine güçlendirilmiş gözetim ve veri analizi için yeni çabalara yatırım yapın.
Yerel topluluklar, sivil halk, ön safta çalışanlar, savunmasız gruplar, kadınlar, diğer kurumlar ve diğer ilgili paydaşlarla birlikte anlamlı ve kapsayıcı diyaloğu destekleyerek ve teşvik ederek, yanlış bilgilendirme ve dezenformasyona karşı koyarak hazırlıklı olma ve önlemlere müdahalenin etkinliğini artırın. Bunu doğru bilginin, kanıtın ve belirsizliğin, acil halk sağlığı ve COVID-19’a verilen tepkilerden edinilen bilgilerin zamanında ve kültürel olarak uyarlanmış iletişimden kaynaklanan yönetim ve karar vermede güven ve şeffaflıkla destekleyin. Gelecekteki krizlere yaş ve cinsiyete duyarlı tepkinin yanı sıra gelecekteki sağlık krizlerine karşı dayanıklılığı artırma çabasının bir parçası olarak bulaşıcı olmayan hastalıklar gibi diğer kritik sağlık konularını işaret eden sağlığın sosyal belirleyicileri üzerine sağlık teşviki ve çalışmalarını üstlenin.
Kaynak:
https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Global_Health_Summit_Rome_Declaration.pdf
*TVHB için çeviriyi yapan Veteriner Hekim Dr. Hasan Hüseyin Şenyüz
