Geçmiş :
2019 Yılı’nın Kasım Ayı’nda, Dünya’nın dört bir yanından 11.000’den fazla bilim insanı ; insan, hayvan ve ekosistem sağlığının ani bir tehditle karşı karşıya olduğunu ve iklim değişikliğinin küresel bir acil durum olduğunu bildirdi. Bu küresel iklim acil durumunu hayvan sağlığı ve refahı üzerindeki etkileri komplekstir, her ikisinin de doğrudan ve dolaylı etkileri mevcuttur. Doğrudan etkileri temelde; artan hava sıcaklıkları , okyanus seviyelerindeki yükseliş ve olağandışı hava olaylarının (kasırgalar, siklonlar, tayfunlar, hortumlar, kuraklık, sel, şimşek fırtınaları ve yıldırımlar) sıklığının ve yoğunluğunun artmasıdır . Sıcaklık stresi ; hayvanların fizyolojik aktivitelerini etkiler, hastalıklara açık hale getirebilir ve verimliliğini azaltabilir. İklim değişikliğinin hayvan sağlığı ve refahı üzerindeki dolaylı etkileri ise; vektör kaynaklı hastalıkların şablonunun değişmesini ve yaban hayatı göçünü, hayvan yemlerindeki mikotoksin üretiminin ve paraziter hastalıklar yükünün artmasını içerir. İklim değişikliğinin hayvansal tarım üzerindeki etkileri; hayvan büyüme hızı oranlarındaki azalma ve hayvancılık sistemlerinde verimliliğin azalması, kurak topraklarda ve yüksek dağ eteklerinde gıda güvenliğinin azalmasıdır.
2019 Birleşmiş Milletler İklim Eylem Zirvesi; 21.yy’ın sonuna kadar 1.5 santigrad derecelik bir küresel sıcaklık artışının, sanayi öncesi devirle kıyasla (1850-1900) küresel ısınma için güvenli en üst limit olduğunu vurguladı. Bu en üst limiti aşmamakla birlikte, dünya 2050 yılına kadar net ‘0’ sera gazı emisyonuna ulaşmak için çalışmalıdır. Hayvansal üretimin; küresel iklim değişikliğine katkısı diğer endüstrilerle (transport, inşaat, enerji gibi) kıyaslandığında daha az olmakla beraber, hayvansal üretim; metan, nitroz oksit, karbondioksit gibi sera gazları yoluyla küresel iklim değişikliğini etkilemektedir. Bazı spesifik hayvansal üretim uygulamaları sera gazı salınımını azaltma fırsatı sağlarken, bazıları sera gazı salınımını arttırır. Hem entansif hayvancılık yapılan, hem de küçük aile hayvancılık işletmelerinde çevresel sürdürülebilir uygulamalardan yararlanılması; hayvan, insan ve ekosistem sağlığının korunmasında sayısız fayda sağlar.
Dünya Veteriner Hekimleri Birliği’nin Konumu :
Veteriner hekimler; hayvan sağlığı ve refahı ve toplum sağlığının avukatları olma görevi gereği, ekosistem sağlığını korumak için iklim değişikliğini en aza indirmek için eylem talep etme sorumluluğundadır. Küresel olarak, veteriner hekimler aktif olarak; kaynakların (yem, gübre ve hayvansal ürünlerin) uygun bir şekilde kullanılmasını tavsiye etmek ve medikal israfla mücadeleyi de içeren, ama bunlarla sınırlı kalmayan birçok şekilde iklim değişikliğini hafifletir ve çevreyi korumaya katkıda bulunurlar.
Bu nedenle Dünya Veteriner Hekimleri Birliği (WVA) :
- İklim değişikliğinin küresel acil durum olduğunu onaylar ve iklim değişiminin dinamiklerini ve bunun hayvan, insan ile ekosistem sağlığı üzerine etkilerini anlamak ve iklim değişikliği üzerine bilgiyi arttırmak için araştırmayı, sürveyansı ve eğitimi destekler.
- İklim değişikliğine hitap etmek ve bunun hayvan, insan ve ekosistem sağlığı üzerine zararlı etkilerini azaltmak için taraflara koordinasyon ve işbirliği çağrısında bulunabilmek adına ‘Tek Sağlık’ yaklaşımını destekler.
- Veteriner hekimlik mesleği mensuplarını sera gazı emisyonunu en aza indirmek için araştırma yapma, gözden geçirme ve uygulamaları benimsemek için teşvik eder.
- Hayvan sağlığını ve refahını geliştirecek, iklim değişikliği etkilerini azaltacak ve küresel olarak gıda güvenliğini geliştirecek modern, etkili ve sürdürülebilir gıda ve hayvansal üretim teknikleri üzerine araştırma yapmayı ve benimsemeyi destekler.
- Üye birlikleri; iklim değişikliği ile ilişkili sonuçları önlemek ve tavır almak için, olağandışı hava olaylarından etkilenen evcil hayvanları ve yaban hayvanlarını tedaviyi, ortaya çıkan ve yeniden çıkan hastalıklardan korunmayı, olası hayvansal üretim sistemi değişikliklerinde hayvan refahı ve mümkün olan minimum düzeyde çevresel etki önceliği olan, kendi ülkelerindeki ve bölgelerindeki veteriner teşkilatlarını inşa etmek ve güçlendirmek için teşvik eder.
- Veteriner Hekimlik mesleğinin hayvan ve toplum sağlığını geliştirme rolünün önemi doğrultusunda; tarım ve hayvancılıkta gözetimin güçlendirilmesini ve tarımda diğer hafifletici önemlerin alınmasını destekler.
Kaynak:
TVHB için çeviriyi yapan: Veteriner Hekim Özlem Küçükkepeci İnce
