Ülkemizde üretilen sütün fiyatı, Gıda komitesinin (Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi) görüşü alınarak Ulusal Süt Konseyi (USK) tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır.
Ulusal Süt Konseyinin 15.11.2019- 31.12.2020 tarihleri arası için belirlediği 2,3 TL/Kg fiyat bu günkü şartlarda süt işletmeleri için maliyetlerin bir hayli altında kaldığı, bir yıl öncesinde belirlenen referans fiyatın uluslararası çiğ süt fiyatlarının belirlenmesinde ana kriter olan Süt/Yem paritesi ve üretici maliyetleri açısından sürdürülebilir bir fiyat olmadığı anlaşılmıştır.
Belirlenen referans fiyatının bu güne kadar sabit kalması bu süre zarfında başta yem olmak üzere üretim maliyetlerini etkileyen tüm girdilerde ortaya çıkan ortalama % 25-30 oranındaki fiyat artışı ile beraber sektörün sürdürülebilirliğine olumsuz etki yaptığı ve bu çerçevede damızlık vasfı ve süt verimi yüksek hayvanların kesimine sebep olduğunu görülmüştür.
Aldığımız duyumlara göre süt referans fiyatında 40-45 kuruşluk bir artış düşünülmektedir. Bu artış 1,5 olması gereken süt/yem paritesinin ( Yani 1 kg referans süt fiyatı, 1.5 kg kesif yem fiyatına eşit olmalı) karşılığı değildir. Süt yeminin fiyatı 2,4 TL/kg civarındadır. Pariteyi karşılamak açısından üreticinin yeme 1,9 TL/kg fiyattan ulaşması gerekmektedir.
Ayrıca çiğ süt referans fiyatları uzun dönem için ilan edilmemeli, azami 3‘er aylık dönemler halinde; girdi maliyetlerindeki artışlar çerçevesinde ve süt/yem paritesi yaklaşık 1.5 olarak kabul edilerek revize edilmesi ve bu uygulamanın herhangi bir kurulun veya komitenin kararına bağlı olmaksızın kendiliğinden otomatik olarak devreye girmesi daha gerçekçi olacaktır.
Referans fiyatındaki artış miktarının aynı zamanda tüketici fiyatlarında da olası artışlara sebep olacağı düşünüldüğünde, belirlenen referans fiyatın sadece üretici maliyetlerine yönelik belirlenmesi, ancak bu fiyatın çiğ süt prim desteği ile güçlendirilmesi üreticinin karlılık ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde sektörün sürdürülebilirliğe katkı sağlayacaktır.
Önceki yıllarda çiğ süt alım fiyatlarında uygulanan ve sütün kalitesini belirleyen süt yağı, süt proteini, somatik hücre sayısı vb kriterlerleri, fiyatlandırmada ve prim desteğinde yeniden hayata geçirilmelidir.
Özellikle sanayiye toplanan sütün kalitesine yönelik değerlerin tespitinde kullanılan ileri teknoloji ölçüm cihazlarının olası suiistimallerin önüne geçmek adına üretici örgütleri tarafında tedarik edilerek kullanılması göz önünde bulundurulmalıdır.
Başta süt inekçiliğinin yoğun olarak yapıldığı ve arzın yüksek olduğu bölgeler olmak üzere; üretilen çiğ sütün bir kısmının katma değeri yüksek yöresel ürünlere dönüştürülmesi için gerekli makine ekipman ve altyapı olarak desteklenmeli ve bu çerçevede üretici birlikleri ile kooperatifler aktif olarak görev almalıdır.
Ayrıca çiğ sütün üretilmesinde son ürüne dönüştürülmesine kadarki süreçlerde Veteriner Hekim meslektaşlarımızın bu süreçte aktif olarak görev alması da halk sağlığı, hayvan sağlığı, çevre sağlığı ve gıda güvenliği açısından ciddi önem arz etmektedir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur. 07/10/2020
Ali EROĞLU
TVHB Merkez Konseyi Başkanı
