Türk Veteriner Hekimleri Birliği, Dünya Gıda Güvenliği Günü münasebetiyle bir açıklama yayınladı. Gıda güvenliği ve toplum sağlığı açısından Tek Sağlık konseptinin önemini vurgulayan TVHB Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu; açlıkla savaşta ve gıda güvenliğinde veteriner hekimliğin önemine de dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) 24 Aralık 2018’de almış olduğu karar ile 7 Haziran 2019 tarihini Dünya Gıda Güvenliği Günü olarak ilan etmiştir. Dünya Gıda Güvenliği Günü bu yıl “Gıda Güvenliği, Herkesin Sorumluluğu” teması ile kutlanacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) işbirliği çerçevesinde, üye ülkelerde ilki bu sene kutlanacak olan “Dünya Gıda Güvenliği Günü” etkinliklerinin gelecek yıllarda da sürdürülebilirlik çerçevesinde düzenlenmesi konusunda tavsiyede bulunulmuştur.
Dünya Gıda Güvenliği Günü kapsamında; gıda kaynaklı biyolojik, kimyasal ve fiziksel tehlikelere dikkat çekilirken, gıda kaynaklı risklerin tespit edilmesi, önlenmesi ve yönetilmesine olan ihtiyaç, gıda güvencesinin temini, ekonomik refah, tarım, pazara erişim, turizm ile sürdürülebilir kalkınma konularının tartışılması hedeflenmektedir.
Her bireyin güvenli, besleyici ve yeterli besim maddelerine erişimi temel insanı bir hak olarak görülmelidir. Dünya Sağlık Örgütü’ nün, gıda kaynaklı hastalıkların tahmini global yıkımı ile ilgili yayınladığı rapora göre, dünyada her yıl ortalama 600 milyon kişide kimyasallar, bakteri, virüs, parazit ve toksin gibi maddelerle bulaşan gıdaların tüketilmesi sonucunda gıda zehirlenmesi vakası yaşanmakta olup, yer yüzündeki her 10 kişiden birisinin tehlikeyle bulaşık gıda tüketmek zorunda kalması dolayısı ile tıbbi tedaviye ihtiyaç duyar hale geldiği görülmektedir.
Maalesef, gıda güvenliğine duyulan ihtiyaç ancak gıda zehirlenmesinin ortaya çıkmasından sonra toplum tarafından önemi anlaşılabilmesi gibi bir sorun ile karşı karşıya bulunmaktayız. Güvenli olmayan gıdalar, çok sayıda hastalık yapan bakteri, virüs, parazit ya da kimyasal ve fiziksel tehlikeler dolayısı ile mide barsak enfeksiyonlarından başlayıp, kansere kadar varan 200’den fazla hastalığa neden olabilmektedir.
Öte yandan Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından hazırlanan rapora göre; Dünyada 821 milyon kişi bir başka ifadeyle her 9 insandan biri kronik aç ve temiz su bulamıyor. Başka bir tespitle 1.5 milyar insan günde 1 dolarla geçinmekte ve bunun üçte biri çocuk. Özellikle 5 yaşın altındaki çocukların yüzde 22’sinde, açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle gelişme bozuklukları yaşandığı kaydedilmekte, ölenlerin sayısı yüz binlerle ifade edilmektedir.
Madalyonun diğer yüzüne bakıldığında ise aşırı beslenmenin, obezitenin küreselleşmesine tanık olunmaktadır. Obezitenin küresel ekonomiye etkisi yaklaşık 2 trilyon dolar. Dünyada 700 milyon obez ve 2,3 milyar fazla kilolu insan olduğu tahmin edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü obeziteyi en riskli 10 hastalıktan biri olarak kabul ederken, yine aynı örgüt tarafından yürütülen son araştırmalarda obezitenin kanserle yakın ilgisi olduğu belirlenmiştir.
Uluslararası düzeyde kutlanacak olan “Dünya Gıda Güvenliği Günü” kapsamında gerçekleştirilecek aktiviteler ile tükettiğimiz gıdaların üretim, işleme, hazırlanma aşamalarının her biri için güvenliğinin sağlanması hususunda daha çok emek verilmesinin gerekliliği net bir biçimde ortaya konulabilecektir. Gıda zincirinde yer alan tüm kişi ve kuruluşların güvenli gıda temini konusunda sorumluluğu olup, 2019 yılının teması olan “Gıda Güvenliği, Herkesin Sorumluluğu” bu açıdan oldukça dikkat alınmalıdır.
Tek Sağlık kavramı çerçevesinden bakış ile, hem bireysel hem de popülasyon seviyesinde sağlık, beslenmeye dayanmaktadır. Güvenli gıda arzında en büyük etkenin, hayvan varlığının sağlığı ile hayvansal üretimin sağlıklı çevresel şartlarda yapılması olduğu görülmektedir. Bu noktada, çeşitli zoonotik karakterli, hayvanlardan insanlara bulaşan hastalık etkenlerinin, hayvanlar, hayvanlar tarafından kirletilen gıda ve su kaynakları ile hayvansal gıdalar vasıtası ile toplum sağlığı üzerine olası etkilerini önlemek için emek harcayan, sağlıklı hayvan, sağlıklı çevre, sağlıklı gıda, sağlıklı insan ve sağlıklı toplum olgusunun sahibi veteriner hekimlerin hizmetleri büyük önem taşır.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak Dünya Gıda Güvenliği Gün” dolayısı ile Hükümetleri, üniversiteleri, bilim uzmanlarını, sivil toplum örgütlerini, ve uluslar arası örgütleri, güvenli gıdaya giden yolda öncelikle antimikrobiyal dirençlilik sorunu olmak üzere, gıda kaynaklı hastalık etkenlerinin analiz, değerlendirme ve yönetilmeleri konularında sıkı işbirliği içerisinde olmaya davet ediyoruz. Ulusal ölçekte ise Tarım ve Orman ile Sağlık Bakanlıklarını, gıda kaynaklı hastalık etkenlerinin takip ve izlenmesine yönelik ulusal veri kayıt sistemlerinin oluşturulması ile var olanların aktif bir biçimde kullanılmasına, uluslar arası takip sistemlerine etkin bir biçimde katkı sağlanması hususlarına dikkatleri çekmek istiyoruz. Herkes için erişilebilir ve uygun fiyatlı sağlıklı ve besleyici gıda sağlayan gıda sistemleri devreye sokulmalıdır diyoruz.
Üyesi olduğumuz Dünya Veteriner Hekimleri Birliği’ne (WVA) göre, “Veteriner hekimler, gıda güvenliği ve beslenmeye 4 noktada büyük katkıda bulunurlar. Bunlar; Bulunabilirlik, erişim, kullanım ve istikrardır. Veteriner hekimler, daha güvenilir, sürdürülebilir, çevreyi kirletmeyen ve istenmeyen maddelerden ari olan besleyici gıda teminine öncülük ederler ve hayvan sağlığı ile hayvan refahını geliştirmeye çalışırlar. Veteriner hekimler, küresel gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik proaktif yaklaşımlar, almalıdır ve almaya devam edecektir.”
Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak global açlığın önlenmesi ile güvenli ve güvenilir gıda için veteriner hekim şart! Diyor, Dünya Gıda Güvenliği Gününün, hakça bölüşmeye, açlığa, sağlıklı, insanca bir yaşama ve ileri veteriner hekimlik uygulamalarına pozitif katkılarının olmasını temenni ediyorum.
Ali EROĞLU
Türk Veteriner Hekimleri Birliği
Merkez Konseyi Başkanı
