TÜRK VETERİNER HEKİMLERİ BİRLİĞİ
16 EKİM DÜNYA GIDA GÜNÜ
BASIN BİLDİRİSİ (2017)
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) kuruluş tarihi olan 16 Ekim, Dünya Gıda Günüolarak kutlanmaktadır. Gıda gününün amacı; kamuoyunun ve yetkililerin gıda ile ilgili üretim, beslenme, gıda güvenliği, açlık gibi konulara dikkatini çekmektir. FAO, gıda ile ilgili önemli risk taşıyan bir alanı, o yılın teması olarak belirlemektedir. Gıda üretiminin büyük oranda gerçekleştiği kırsal kesimden kentlere göçün yarattığı üretimdeki daralma ve gıda güvenliğindeki risklere dikkat çekmek için 2017 yılının Dünya Gıda Günü Teması “Göç, gıda güvenliği ve kırsal kalkınma “ olarak belirlenmiştir.
Kırsal kesimde kalkınma ve refah sağlanmadan, üreticinin kentlere göçünü önlemek mümkün değildir. Her geçen gün artan dünya nüfusunu, yeterli ve sağlıklı gıda ile beslemek için kırsaldan kentlere göç önleyerek, üretimi arttırmak zorundayız. Belirlenen Makro politika hedefleri ve yapılan uygulamalar, tarım ve hayvancılık sektöründeki istihdam edilen nüfusunun azaltılması yönünde olmuştur. İstihdam, sağlık ve eğitim güvencesi gibi ekonomik ve sosyal imkânlarıyla büyük şehirleri cazibe merkezi haline getirerek kırsalı boşaltma bilinçli veya bilinçsiz hedefimiz olmuştur.
Göçün önlenmesi, kırsaldaki refahın arttırılması, kültürel ve sosyal yaşamın geliştirilmesi ile mümkündür. Bunun için, kırsalda yer alan küçük ve orta ölçekli tarımsal aile işletmelerinin desteklenmesi, kültürel ve sosyal amaçlı yatırımların arttırılması gerekir. Göç önlenemezse, bu gün 1 Milyarı aşan açlıkla boğuşan nüfus çok daha büyük rakamlara ulaşacaktır.
Bu gün, gıda ve tarımsal üretimin önünde önemli birçok sorun bulunmaktadır. Küresel iklim değişikliği nedeniyle yaşanan, kuraklık, tabii afetler ve yeni veya yeniden ortaya çıkan salgın hayvan hastalıkları, hem hayvansal üretimde, hem de bitkisel üretimde önemli sorunların yaşanmasına neden olmaktadır. Ancak, küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının azaltılması yönünde ciddi önlemler alınmadığı takdirde, bu sorunlar çok daha yüksek düzeyde yaşanmaya devam edecektir.
Bu nedenle, Acil olarak, dünya bir yandan sera gazlarının salınımını azaltmak için ciddi tedbir almalı ve bu tedbirlerin uygulaması için, ciddi yaptırımlar uygulamalıdır. Diğer taraftan, değişen iklim koşullarına uyumlu bitkisel üretim ve yeni veya yeniden ortaya çıkabilecek salgın hastalıklara dayanıklı hayvansal üretim planlamalıdır.
Tüm Dünyada, gıda fiyatlarındaki artış, son yıllarda istikrarlı bir şekilde devam etmektedir. Uluslararası örgütler önümüzdeki 20 yıl içerisinde temel gıda maddelerinin fiyatlarının iki katından daha fazla artabileceğini öngörüyor. Gıda fiyatlarının artışı elbette ki en çok yoksul kesimleri etkileyecek ve Dünyadaki açların sayısı daha da artacaktır.
Gıda fiyatlarındaki bu artış devam ettiği sürece Dünyadaki aç insanların sayısı daha da artacaktır. İnsanların temel hakkı olan güvenli gıdaya ulaşımı sağlamak her geçen gün daha da zorlaşacaktır. Tüm dünyada insanların yaşamak, fiziksel ve mental gelişimlerini sağlamak için yeterli gıdaya ulaşmaları ve bu gıdaların sağlık yönünden güvenli olması, devredilemez ve ertelenemez temel hak olarak görülmesine rağmen açlığın, yetersiz ve dengesiz beslenmelerin neden olduğu ölümler, mental ve fiziksel bozukluklar ulusal ve uluslararası düzeyde trajik boyutlara ulaşmıştır. 10 milyon çocuk 5 yaşına ulaşmadan hayatını kaybetmektedir.
Çok çarpık ve adil olmayan dünyada yaşamaktayız. Bir tarafta açlık, bir tarafta obezite sorunu yaşanmaktadır. Dünya kaynaklarını doyumsuz bir şekilde tüketen belli zümreler aşırı beslenmeden dolayı sağlık problemleriyle uğraşırken, açlığın ve yetersiz beslenmenin pençesinde kıvranan 1 milyar insan açlıktan ölmezlerse bile yetersiz ve kirli su nedeni ile ölüm tehdidi altında yaşamaktadırlar.
Yoksulluğa ve çevre şartlarına bağlı olarak insanlar yeterli gıdayı üretememekte veya satın alamamaktadırlar. Yaşanan doğal afetler, mali krizler, savaşlar ve politik sorunlar nedeniyle artan gıda fiyatları da bu duruma olumsuz etkilemektedir.
Aslında dünya gıda üretim potansiyelinin tüm insanları besleyebilecek olmasına karşın, adil olmayan dağıtım ve tüketim sistemi sorunun en önemli parçalarından birini oluşturmaktadır.
Dünyada yaşanan küresel krizler ülkemizde yıllardan beri var olan yetersiz ve dengesiz beslenme sorununu daha da artırmıştır. Ülkemiz nüfusunun yarısının yoksulluk sınırı altında, 1 milyondan fazla yurttaşımızın da açlık sınırı altında yaşadığı göz önüne alınırsa, açlık ve yetersiz beslenmeyi ulus olarak ne kadar derinden yaşadığımız ortaya çıkacaktır. Ayrıca bir toplumun gelişmişlik seviyesi fertlerinin tükettiği hayvansal gıdaların miktarı ile doğru orantılıdır. Ülkemizde tüketilen et, balık, süt, yumurta gibi değerli protein kaynakları miktarının gelişmiş ülke verileri ile karşılaştırıldığında çok geride olduğu görülecektir.
Ülkemiz geniş coğrafyası, iklim özellikleri ve üç tarafındaki denizleri ile hayvansal üretim açısından önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen yanlış tercihle uygulanan tarım politikaları nedeniyle hayvansal üretim geliştirilememektedir. Bunun sonucu insanlarımız dengeli beslenme için gerekli düzeyde hayvansal proteine ulaşamamaktadır. Dünyada yaşanan bu kadar büyük açlık tehlikesine rağmen ülke potansiyelinin değerlendirilerek hayvansal üretimin arttırılmaması bunun yerine, hayvansal protein açığının ithalat yolu ile karşılanmasının tercih edilmesi, ileride çok daha büyük açlık sorunlarını beraberinde getirecektir.
Gıda güvencesi kapsamında gıdaya yeterli ve dengeli bir biçimde ulaşmak tek başına yeterli değildir. Tüketilecek olan gıdanın insan sağlığını olumsuz yönde etkileyecek her türlü etkenden uzak üretilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda gıda güvencesi ve güvenliğinin sağlanmasında veteriner hekimlere önemli görevler düşmektedir. Gıda güvenliği ile ilgili riskin % 90’ı hayvan kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır. Bunun yanında zoonoz hastalıklar riski nedeniyle, hayvansal kökenli gıdalar halk sağlığı açısından özel öneme sahiptir.
Gıda güvencesini sağlamak ve sürdürebilmek, globalleşen dünyada ancak uluslararası işbirliği ile mümkün olmaktadır. Bu nedenle gelişmiş ülkelerin, uluslararası kuruluşların, STK’ların ve ulusal yöneticilerin, gıda konusunda kalıcı tedbirlerin alınması ve açlığın önlenmesinde daha samimi ve tutarlı olmaları gerekir.
Gelecekte, tüm dünyada yeterli gıda üretimi ile adil ve eşit gıda dağılımının gerçekleşeceği umuduyla,
Dünya Gıda Gününü kutluyorum.
Talat GÖZET
Türk Veteriner Hekimleri Birliği
Merkez Konseyi Başkanı
